ประวัติมูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนา (LOCAL DEVELOPMENT FOUNDATION)

1.  ประวัติการก่อตั้ง

สืบเนื่องจากที่รัฐบาลแคนาดา  ร่วมกับรัฐบาลไทย  ได้จัดตั้งและทดลอง ระบบการช่วยเหลือของรัฐบาลแคนาดา ต่อการพัฒนาชนบทในประเทศไทยในรูปแบบ “กองทุนพัฒนาท้องถิ่น ไทย-แคนาดา” (LOCAL DEVELOPMENT ASSISTANCE PROGRAM: LDAP) ในช่วงปี 2528-2532 เป็นจำนวนเงิน 5 ล้านเหรียญแคนาดา  และได้ริเริ่มให้มีการกระจายอำนาจการตัดสินใจในการจัดสรรทุนจากแคนาดา  มาสู่กลไกในประเทศไทยด้วยการจัดให้มีคณะกรรมการร่วมรับผิดชอบบริหารกองทุนดังกล่าวประกอบด้วย 3 ฝ่าย คือ ตัวแทนรัฐบาลแคนาดา  ตัวแทนรัฐบาลไทย  และผู้ทรงคุณวุฒิของไทยอีกจำนวนหนึ่ง

กองทุนพัฒนาท้องถิ่นไทย-แคนาดา สามารถดำเนินงานประสบความสำเร็จเป็นที่น่าพอใจ  ทั้งนี้ โดยได้จัดสรรการสนับสนุนให้กับองค์กรพัฒนาเอกชน  องค์กรประชาชน  และสถาบันนักวิชาการ  เข้ามีบทบาทโดยตรงต่อการพัฒนาชนบทในระดับหมู่บ้าน  ทั่วทุกภูมิภาค  ตลอดจนกับคนจนในเมืองใหญ่

ในขณะเดียวกันกองทุนพัฒนาท้องถิ่นไทย-แคนาดา  ได้มีส่วนเอื้อให้เกิดการพัฒนาศักยภาพของผู้นำประชาชนในระดับชุมชน  เกิดเครือข่ายของผู้นำชุมชน  เครือข่ายของนักพัฒนา  เครือข่ายขององค์กรพัฒนาเอกชนที่ทำงานพัฒนาชนบท  จนพัฒนามาเป็น “คณะกรรมการประสานงาน องค์กรพัฒนาเอกชน”  ตลอดจนได้เกิดเครือข่ายการร่วมมือกับนักวิชาการของสถาบันวิชาการ ระดับภูมิภาคและระดับท้องถิ่น  ในเรื่องการจัดระบบติดตามผลโครงการ  และการเสริมการดำเนินงานขององค์กรพัฒนาเอกชนต่างๆ ในเวลาต่อมา

แต่อย่างไรก็ตาม  ด้วยเล็งเห็นว่าความตื่นตัวและการพัฒนาศักยภาพของผู้นำระดับชุมชน  ยังต้องอาศัยการสนับสนุนและส่งเสริมอย่างต่อเนื่องในระยะยาว  ในขณะที่การเติบโตและเสริมสร้างความเข้มแข็งของขบวนองค์กรพัฒนาเอกชนเอง  ก็ยังต้องการระยะผ่านในการจัดปรับบทบาท  ตลอดจนการสนับสนุนจากฝ่ายต่างๆ อีกระยะหนึ่ง

ดังนั้น  รัฐบาลแคนาดา  รัฐบาลไทย  และคณะกรรมการร่วมของกองทุนพัฒนาท้องถิ่น ไทย-แคนาดา  จึงได้มีดำริที่จะจัดตั้งเป็น “มูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนา”  เพื่อขยายบทบาทของกองทุนดังกล่าวให้เป็น “สถาบันนิติบุคคล” เพื่อมุ่งยกระดับองค์กร  ให้มีสถานภาพและบทบาทที่จะสามารถก่อผลกระทบต่อสังคมชนบท  และประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ  มีศักดิ์ศรี  และมีอิสระ  ความคล่องตัวต่อภารกิจของมูลนิธิข้างหน้าต่อไป

2. ความเชื่อและหลักการของมูลนิธิฯ

การพัฒนาชุมชนในชนบทให้พึ่งตนเองได้  มีความมั่นคงและมีความสุข  เป็นหัวใจสำคัญของการแก้ปัญหาของประเทศ  ทั้งปัญหาในชนบทและในเมือง

บทเรียนจากงานพัฒนาในชนบทแสดงให้เห็นว่างานพัฒนาเป็นงานที่ละเอียดอ่อนและต้องการการพัฒนาแบบบูรณาการ ทั้งทางกายภาพ ทางสังคมวิทยา  ทางเทคโนโลยี  การรักษาและทำนุบำรุงสิ่งแวดล้อม  การพึ่งตนเองทางเศรษฐกิจ  การจัดองค์กรและวัฒนธรรมชุมชน ฯลฯ

บทเรียนจากประเทศต่างๆ ทั่วโลกแสดงให้เห็นว่า  การพัฒนาชุมชนที่แท้จริงและต่อเนื่องจะเกิดขึ้นไม่ได้ยั่งยืนจากลำพังบุคคลภายนอกที่เข้าไปทำให้หรือไปสั่งให้ทำ  แต่ต้องเกิดจากจิตสำนึกและภูมิปัญญาของชุมชนจึงเป็นจุดสำคัญที่สุด  ต้องมีการเรียนรู้แบบบูรณาการและก้าวหน้าด้วยความมั่นคงและเกิดศานติสุข

การพัฒนาในแนวทางดังกล่าวเป็นเรื่องยาก  ละเอียดอ่อนและเชื่อมโยง  แต่ระบบราชการซึ่งมีลักษณะรวมศูนย์  แบ่งแยกเป็นแผนกๆ เคยชินกับการสั่งการและมีความยืดหยุ่นน้อย  จึงมีข้อจำกัดอย่างมากจนไม่สามารถทำงานพัฒนาได้สำเร็จตามลำพัง  มีความจำเป็นที่จะต้องมีองค์กรเอกชนที่สร้างสรรค์เข้ามาเชื่อมต่อโดยสามารถทำงานร่วมกับชุมชนอย่างบูรณาการ  คล่องตัว  และเชื่อมประสานกับฝ่ายต่างๆ ได้ มูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนาก่อตั้งขึ้นด้วยเจตนารมณ์เช่นนี้

ดังนั้นจึงเป็นที่คาดหมายว่า  มูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนา  จะสามารถส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันของทุกฝ่าย  เป็นการยกระดับความสามารถของชุมชน  องค์กรพัฒนาเอกชน  นักวิชาการหน่วยราชการ  และผู้กำหนดนโยบาย  เพื่อให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาอย่างบูรณาการ  อันจักนำไปสู่ความร่มเย็นเป็นสุขของประชาชนชาวไทย  และเป็นแบบอย่างวิธีการพัฒนาให้แก่สังคมไทยและสังคมโลก

3.  วัตถุประสงค์มูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนามติคณะกรรมการมูลนิธิ : 25 พ.ค. 2559

1. ฟื้นฟูและพัฒนาศักยภาพของผู้นำองค์กรชุมชนและสถาบันชุมชนในท้องถิ่น ให้สามารถกำหนดบทบาทการพัฒนาด้วยตนเองทุกรูปแบบอย่างต่อเนื่อง เพื่อคลี่คลายตนเองและชุมชนไปสู่เงื่อนไขที่พึ่งพาตัวเองได้และมีความเจริญก้าวหน้าอย่างสมดุล
2. ส่งเสริมและสนับสนุนเครือข่ายการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทุกชนิดให้มีการดูแลรักษา และใช้ประโยชน์จากฐานทรัพยากรอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน
3. สนับสนุนและส่งเสริมการปฏิบัติงานขององค์กรภาคีทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและสถาบันวิชาการที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาชนบท และพัฒนาชุมชนท้องถิ่น บนพื้นฐานของการพึ่งตนเองและพัฒนาตนเอง
4. ส่งเสริมการศึกษา และสนับสนุนบทบาทของเยาวชน พระสงฆ์และผู้นำศาสนาในการพัฒนาคุณภาพชีวิตและพัฒนาชุมชนด้วยหลักคุณธรรม จริยธรรมและศาสนธรรม
5. ส่งเสริมและสนับสนุนองค์กรการกุศล และองค์กรสาธารณประโยชน์ เพื่อสร้างเสริม ความเข้มแข็งของสังคมไทย  และความมั่นคงของมนุษย์บนพื้นฐานของอัตลักษณ์และบูรณภาพของชุมชนท้องถิ่น
6. ส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการคุ้มครองผู้บริโภคและในการใช้สื่อ สารมวลชนเพื่อการศึกษาและประโยชน์สาธารณะ
7. ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ ทั้งในการแสวงหาความรู้ การวิจัย การจัดการความรู้ การเผยแพร่ความรู้ การให้คำปรึกษาทางวิชาการและการฝึกอบรมเพื่อความเข้มแข็งและจัดการตนเองได้ของชุมชนท้องถิ่น
8. ส่งเสริมและสนับสนุนกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างฝ่ายนโยบาย หน่วยราชการ ภาคธุรกิจ องค์กรพัฒนาเอกชน และภาคประชาสังคมให้ได้รับประโยชน์ในการใช้ความรู้เพื่อพัฒนางานของตน และเพื่อการพัฒนานโยบายสาธารณะ ทั้งในระดับจุลภาคและมหภาคให้ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องมั่นคงและสมดุล เพื่อสร้างศานติสุขขึ้นในสังคม
9. ไม่ดำเนินงานเกี่ยวกับอำนาจและผลประโยชน์ทางการเมืองของกลุ่มหรือพรรคการเมืองใดๆ

4.  คณะกรรมการชุดก่อตั้งมูลนิธิ (พ.ศ.2531)

5.  คณะกรรมการมูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนาชุดปัจจุบัน (พ.ศ.2557  –  ปัจจุบัน)  ประกอบด้วย

6.  รายนามผู้บริหารมูลนิธิและสถาบันชุมชนท้องถิ่นพัฒนา  จากอดีตถึงปัจจุบัน

(2)  ประธานสถาบันชุมชนท้องถิ่นพัฒนา

(3)  ผู้บริหารสถาบันภายใต้มูลนิธิชุมชนท้องถิ่นพัฒนา