คณุสสัน ศุภวัตรวรคุณ, เลขาธิการสถาบันพัฒนาประชาสังคม (CSDI)
มันเป็นอีกครั้ง ที่เราไม่ได้ใช้บทเรียน ประสบการณ์ ความรู้ ที่เคยมีการสรุปเอาไว้แล้วและทำเป็นกรอบเซนไดออกมาแนะนำให้ทำกันทั่วโลก ในบ้านเราก็มีครูบาอาจารย์ที่เชี่ยวชาญงานบริหารจัดการเพื่อลดทอนความเสี่ยงภัยอยู่ แต่สังคมไม่ได้ฟัง ไม่ได้ยินในสิ่งที่อาจารย์แนะนำ
อาจารย์ชี้ว่า การมีข้อมูลเป็นหัวใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลความเสี่ยง ข้อมูลกลุ่มเสี่ยง กลุ่มเปราะบาง กลุ่มผู้ยากลำบาก ซึ่งครั้งนี้เราแทบไม่ได้งัดขึ้นมาใช้
การจัดกลไกเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่มีความสำคัญ โดยการปรับใช้กลไกที่มีอยู่แล้วในพื้นที่ ทั้งฝ่ายท้องที่และท้องถิ่น แล้วเสริมศักยภาพ เพิ่มเครื่องมือการทำงานเข้าไป เช่น การจัดกำลังบทบาทหน้าที่ที่ครอบคลุม ทั่วถึง การมีระบบข้อมูลสนับสนุน การมีแผนการทำงาน และการสนับสนุนทรัพยากร
การไม่ใช้ข้อมูล ความรู้ และกลไกที่มีอยู่ (ซึ่งอาจเกิดจากความไม่เชื่อมั่น) ทำให้เมื่อมีการแจกจ่ายสิ่งของโดยผู้ใจบุญ จึงเกิดภาพความโกลาหล ไร้ระบบ ไร้ระเบียบ แย่งชิง มือใครยาวสาวได้สาวเอา คนแก่และเด็กที่งุ่มง่ามไร้กำลัง จะไม่ได้รับสิ่งของใดใด ที่สำคัญ คือ เพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อขึ้นในหลายพื้นที่ รวมถึงเหลือบลิ้นไรที่แทรกตัวมาวนรับของไปขายต่ออีกมาก
สภาพแบบนี้ไม่ได้แตกต่างไปจากสภาพที่เราเคยพบในช่วงมีอุทกภัยที่เกิดได้ในทุกพื้นที่ของประเทศไทย ในหลายพื้นที่ที่ไม่มีการจัดการ ผู้ใจบุญจะพอใจที่จะนำของไปแจกด้วยตัวเอง แต่ส่วนใหญ่แจกได้เฉพาะคนที่อยู่ไม่ไกล สามารถออกมารับได้ง่าย หลายครั้งของแจกน้อยกว่าคนรับแจก ทำให้เกิดความขัดแย้งทะเลาะเบาะแว้งไปทั่ว
แต่ในพื้นที่ที่มีระบบการบริหารจัดการที่ดี กลไกในพื้นที่ จะเข้ามารับหน้าที่ในการบริหารจัดการ ซึ่งทำให้สามารถกระจายสิ่งของได้ทั่วถึงและสอดคล้องกับความต้องการของคนที่ยากลำบากในพื้นที่ รวมถึงสามารถเชื่อมโยงทรัพยากรและการสนับสนุนสู่กลุ่มเปราะบางได้อย่างทั่วถึง
อย่างไรก็ตามเรื่องของการบรรเทาความทุกข์ร้อนก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งของระบบการบริหารจัดการเพื่อลดทอนความเสี่ยงภัยพิบัติเท่านั้น เพราะยังมีเรื่องของการป้องกัน และการเตรียมความพร้อม ที่จะสามารถลดทอนความเสี่ยงให้กับประชาชนได้มากกว่าการเยียวยาหรือบรรเทาความเสียหาย ทั้งนี้จะต้องอยู่บนฐานของการเพิ่มสมรรถนะให้กับองค์กรชุมชน ท้องที่ ท้องถิ่น และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้สามารถทำงานได้อย่างประสานสอดรับกัน
